Afwijzende beslissing van Invest-NL? Bezwaar maken!

Eind 2019 is Invest-NL opgericht: een privaat bedrijf dat met publieke gelden financieringen zal gaan verstrekken. Bij de oprichting is uitdrukkelijk kenbaar gemaakt dat Invest-NL géén bestuursorgaan in de zin van de Algemene wet bestuursrecht (‘Awb’) is, maar klopt dat eigenlijk wel? 

Over Invest-NL 

Invest-NL is een financierings- en ontwikkelingsinstelling, gericht op marktpartijen die moeite hebben om grote maatschappelijke transities te financieren. Te denken valt bijvoorbeeld aan de energie-transitie. Het is in dat soort gevallen over het algemeen lastig om aan financiering te komen, nu er aan dergelijke financieringen relatief grote risico’s kleven. 

Dergelijke projecten zijn echter wel van groot belang, ook voor de overheid. Invest-NL is dan ook gefinancierd met publieke middelen. Het ministerie van Financiën is aandeelhouder en zal in beginsel maar liefst € 1.7 miljard aan kapitaal verschaffen.

De investeringstaak

De taken van Invest-NL zijn vastgelegd in artikel 4 van de Machtigingswet oprichting Invest-NL. Een van die taken betreft de zogenaamde ‘investeringstaak’, bestaande uit het voor eigen rekening en risico verstrekken van financiering aan ondernemingen die een bijdrage kunnen leveren aan het realiseren van Nederlandse maatschappelijke transitieopgaven of aan de Nederlandse economie (art. 4 lid 1 aanhef en onder b van de Machtigingswet).

Voor wat betreft de uitoefening van die investeringstaak is expliciet geregeld dat Invest-NL voor eigen rekening en risico risicodragend vermogen en overig kapitaal kan verschaffen (art. 5 lid 1 aanhef en onder b van de Machtigingswet).

Bestuursrechtelijke rechtsbescherming? 

Indien een bestuursorgaan een besluit in de zin van de Awb neemt, kan dat besluit in principe via de bestuursrechtelijke weg worden aangevochten. Een ‘bestuursorgaan’ is blijkens art. 1.1 van de Awb ‘een orgaan van een rechtspersoon die krachtens publiekrecht is ingesteld’, of ‘een ander persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed’. Art. 5 lid 2 van de Machtigingswet bepaalt expliciet dat Invest-NL géén bestuursorgaan is in de zin van de Awb.

In lijn met hetgeen ook hoogleraren J.E. Van den Brink en W. den Ouden al eerder hebben vastgesteld (p. 213 e.v.), zijn wij echter van mening dat er goede aanknopingspunten bestaan om aan te nemen dat Invest-NL wel degelijk moet worden aangemerkt als bestuursorgaan. In artikel 4 en 5 wordt immers aan Invest-NL de bevoegdheid toegekend om voor eigen rekening en risico risicodragend vermogen en overig kapitaal te verschaffen. Invest-NL krijgt hiermee op grond van de wet de taak om met publiek geld specifieke ondernemingen te financieren. Invest-NL kan daarmee worden aangemerkt als ‘een persoon of college, met enig openbaar gezag bekleed’ (een zogenaamd ‘b-orgaan’). 

Dat zou betekenen dat een beslissing van Invest-NL, bijvoorbeeld inhoudende de afwijzing om financiering te verstrekken, kan worden aangemerkt als besluit in de zin van art. 1:3 Awb, waartegen bezwaar en beroep openstaat en waarvoor de speciale regels uit de Awb gelden. 

Dat is van belang, nu het bestuursrecht een relatief laagdrempelige vorm van rechtsbescherming biedt. In het bestuursrecht is men namelijk niet verplicht zich door een advocaat te laten vertegenwoordigen en zijn de kosten relatief laag. Ook is de bestuursrechter gespecialiseerd in het toetsen van overheidshandelen, waarbij onder meer de ‘algemene beginselen van behoorlijk bestuur’ een belangrijke rol spelen. Tot slot is van belang dat de Awb speciale regels kent die zien op subsidieverlening door bestuursorganen (titel 4.2). 

Onder subsidie moet blijkens artikel 4:21 Awb worden verstaan: ‘de aanspraak op financiële middelen, door een bestuursorgaan verstrekt met het oog op bepaalde activiteiten van de aanvrager, anders dan als betaling voor aan het bestuursorgaan geleverde goederen of diensten’. Naar onze mening neemt Invest-NL subsidiebesluiten, die niet aan de bestuursrechtelijke rechtsbescherming onttrokken zouden mogen worden. 

Heeft u een beslissing ontvangen van Invest-NL waar u het niet mee eens bent? Neem dan gerust contact met op met Sylvie Adriaanse of Pieter Huisman, wij helpen u graag!