Europa schiet ondernemers te hulp

Stel: u bent ondernemer en op zoek naar een mooie locatie voor uw zaak. Of u heeft een bedrijfspand te huur en een nieuwe huurder dient zich aan. Met andere woorden: het plan is om op een bepaalde locatie nieuwe bedrijfsmatige activiteiten te gaan verrichten.

Laten we zeggen, zoals in twee gevallen uit onze praktijk, een Turks specialiteitenrestaurant of een tantrische massagesalon. Of, zoals in Appingedam, een discount schoenenketen die zich wilde vestigen op een woonplein.

Dan kan het zijn dat u bij de gemeente op bezwaren stuit vanwege brancheringsregels in bestemmingsplan of ander beleid dat de vestiging van een onderneming beperkt.

Wat zijn brancheringsregels?

Dat zijn regels die met het oog op een goede ruimtelijke orde zijn opgenomen in een bestemmingsplan of ander beleid, waarin bepaalde ondernemingsactiviteiten naar branche al dan niet zijn toegestaan in bepaalde gebieden.

Bijvoorbeeld: in het horecabeleid wordt onderscheid gemaakt naar verschillende categorieën, zoals snackbars en fastfoodrestaurants, lunch- en dinerrestaurants, avondzaken en nachtclubs en hotels, waarbij per categorie beperkingen qua locatie en oppervlakte zijn opgenomen.

De gemeente wenst het aanbod per categorie te reguleren om zo het woon- en vestigingsklimaat te verbeteren. Of, zoals in het geval van Appingedam: op een woonplein is enkel omvangrijke detailhandel toegestaan, zoals in meubelen, keukens en bouwmaterialen. Kleinschalige detailhandel (zoals in schoenen) is daar dus niet toegestaan. Dit komt voort uit de wens om die kleinschalige detailhandel in het (leeglopende) centrum te behouden.

Voldoen aan de Europese Dienstenrichtlijn

Als die regels uw plannen dreigen te dwarsbomen kan het geen kwaad om eens te kijken naar de Europese Dienstenrichtlijn. Hiermee is beoogd binnen Europa het vrije verkeer van diensten te bevorderen en belemmeringen weg te nemen.

In de Appingedam-zaak heeft het Europese Hof van Justitie in januari, op vragen van de hoogste Nederlandse bestuursrechter, geconcludeerd dat detailhandel in goederen ook onder deze Dienstenrichtlijn valt. De Nederlandse rechter moest vervolgens zelf beoordelen of de brancheringsregels ook aan de voorwaarden van de Dienstenrichtlijn voldeden.

In juni heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State de gemeente Appingedam opgedragen om de brancheringsregeling in het bestemmingsplan beter te onderbouwen of aan te passen.

Voorwaarden Dienstenrichtlijn

Deze uitspraken hebben verstrekkende gevolgen. U kunt daar uw voordeel mee doen. Gemeenten komen niet meer weg met een verwijzing naar beleid of bestemmingsplan. Zij moeten gemotiveerd kunnen aantonen dat met de beperkende regels aan de drie voorwaarden van de Dienstenrichtlijn is voldaan:

1. Discriminatieverbod: er wordt geen (in)direct onderscheid gemaakt naar nationaliteit of, bij een vennootschap, de plaats van statutaire zetel;
2. Noodzakelijkheid: de beperking is gerechtvaardigd om een dwingende reden van algemeen belang; en
3. Evenredigheid: de beperking is geschikt om het doel ervan te bereiken, gaat niet verder dan nodig om dat doel te bereiken en dit kan niet met andere, minder beperkende maatregelen worden bereikt.

Voldoen regels niet aan deze criteria of kan de gemeente dat niet onderbouwen, dan mogen ze ook niet aan u als ondernemer worden tegengeworpen en kunt u dat met succes aanvechten bij de rechter.[/vc_column_text][movedo_empty_space][movedo_divider][movedo_empty_space][vc_column_text]Dit artikel is gepubliceerd in het vakblad Bedrijfsgoed d.d. 3 oktober 2018 | Jaargang 6 | Nummer 5