Nadeelcompensatie in tijden van Corona

De Volkskrant 15 april 2020:

Tweede Kamer wil voor elke specifieke groep noodhulp

(De Minister hief tijdens het Kamerdebat zijn handen ten hemel)

Corona heeft een aantal bijzondere regelingen opgeleverd, waaronder: het NOW, het Noodfonds Overbrugging Werkgelegenheid (waar wij al eerder een blog over schreven, klik hier), de Tijdelijke Overbruggingsregeling Zelfstandige Ondernemers (TOZO) en de Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren (TOGS). Ondernemers die schade lijden als gevolg van de overheidsmaatregelen die zijn gevolgd op de coronacrisis kunnen hier baat bij hebben. Dit geldt alleen niet voor alle ondernemers. Ondernemers die buiten deze regelingen vallen lijden nog steeds grote schade. De overheid ziet dat ook en is druk bezig regelingen te treffen voor alle categorieën ondernemers die de gevolgen van het op zich noodzakelijke overheidsbeleid ondervinden. Hoe zit dat met de ondernemers die buiten de boot blijven vallen? We zagen onder anderen musici die als gevolg van het overheidsbeleid nauwelijks meer werken. We zien ook zelfstandige taxichauffeurs en prostituees die de gevolgen van het overheidsbeleid ondervinden door afnemende klandizie.

De overheid biedt met het Noodfonds Overbrugging Werkgelegenheid ondernemers met personeel die gedurende drie maanden minimaal 20% omzetverlies verwachten (ten opzichte van 25% van de omzet in 2019) een tegemoetkoming in de loonkosten (tot maximaal 90%) om banen en inkomens te beschermen. Dit noodfonds is niet bedoeld voor zzp’ers. Daarvoor is er de Tijdelijke Overbruggingsregeling Zelfstandige Ondernemers. Die regeling (die wordt uitgevoerd door de gemeente) biedt aanvullende inkomensondersteuning en/of een lening voor bedrijfskapitaal. Alleen: niet elke ondernemer voldoet aan de voorwaarden van deze regeling. Bijvoorbeeld: de onderneming moet zijn ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en de ondernemer moet minimaal 23,5 uur per week aan de onderneming besteden. Verder is er de Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren: een specifieke groep ondernemers kan een tegemoetkoming van € 4.000 netto krijgen waarmee vaste lasten kunnen worden betaald.
Hoe kan een ondernemer die buiten deze regeling valt aanspraak maken op compensatie voor geleden schade?

Nadeelcompensatie

Rechtmatig overheidshandelen kan in de praktijk leiden tot schade. In sommige gevallen is de overheid gehouden dergelijke schade te vergoeden. Deze schadevergoeding wordt ook wel nadeelcompensatie genoemd.

Niet altijd hoeft de overheid die schade te vergoeden en niet alle schade komt voor vergoeding in aanmerking. Alleen degene die onevenredig zwaar wordt getroffen door het overheidshandelen komt voor vergoeding in aanmerking en alleen indien de schade boven het normaal maatschappelijk (ondernemers)risico komt. Daarnaast zal het moeten gaan om een beperkte groep burgers/ondernemers die getroffen wordt in vergelijking met anderen die dergelijke schade niet of in (veel) mindere mate lijden (bijvoorbeeld degenen voor wie wel een compensatieregeling tot stand is gekomen). De overheid hoort de verschillende en onderling vergelijkbare gevallen niet ongelijk te behandelen. Een enkeling mag geen onevenredige last dragen. De schade moet niet voorzienbaar zijn en er zal een causaal verband moeten bestaan tussen het rechtmatig overheidshandelen en de geleden schade.

Bij nadeelcompensatie is de hoogte van het normaal maatschappelijk (ondernemers)risico van belang. Een ondernemer moet bestand zijn tegen tegenslag. Een omzetdaling tussen 8% en 15% wordt als normaal maatschappelijk risico opgevat. Vandaar dat de bestaande regelingen ook niet uitgaan van volledige schadecompensatie.

Nadeelcompensatie biedt uitkomst!

Ondernemers die buiten elke regeling vallen kunnen zich tot de overheid wenden met een beroep op nadeelcompensatie. Het liefst collectief, als beroepsgroep. De overheid zal ongetwijfeld serieus naar een dergelijk verzoek kijken. Mocht toch negatief beslist worden dan is er een mogelijkheid een beslissing te vragen van de rechter. De burgerlijke rechter kan rechtmatig overheidshandelen toch onrechtmatig vinden als geen tegemoetkoming wordt verleend voor schade die het gevolg van het overheidshandelen is.

Voor verdere informatie: bel of mail Pieter Huisman, Solange Drieshen of Maxime Barmentlo, sectie onderneming en overheid.