Persoonlijke aansprakelijkheid voor optreden namens niet bestaande rechtspersoon

Het gerechtshof Den Bosch heeft onlangs geoordeeld dat sprake is van een onrechtmatige daad indien een persoon zich in een procedure uitgeeft voor een statutair directeur van een niet bestaande rechtspersoon, met persoonlijke aansprakelijkheid tot gevolg.

In de betreffende zaak hebben personen zich uitgegeven als statutair bestuurders van de vennootschap met de naam ‘Marmolux Internationaal B.V.’ en in die hoedanigheid persoon X gedagvaard om aan Marmolux Internationaal een geldsom te betalen. Deze vordering wordt door de rechtbank toegewezen. X betaalt keurig het bedrag waartoe hij veroordeeld is en stelt hoger beroep in tegen het vonnis.

In het hoger beroep wordt X in het gelijk gesteld. X stuurt vervolgens een deurwaarder naar Marmolux Internationaal B.V. ter executie van het arrest, om zo het door hem het bij vonnis in eerste aanleg betaalde bedrag terug te halen. De deurwaarder deelt X echter mede dat executie niet mogelijk is, aangezien Marmolux Internationaal B.V. een niet bestaande rechtspersoon is. Uit het handelsregister blijkt dat slechts een vennootschap genaamd Marmulox B.V. bestaat. X kan hierdoor zijn vordering op Marmolux Internationaal B.V. niet innen.

X laat het er niet bij zitten en dagvaardt de “bestuurders” van Marmolux Internationaal B.V. en stelt hen in persoon (hoofdelijk) aansprakelijk. X stelt dat de bestuurders onrechtmatig jegens hem hebben gehandeld door te procederen in naam van, en zich voor te doen als bestuurders van, een niet bestaande rechtspersoon, waardoor X schade heeft geleden. De kantonrechter wijst deze vordering af, waarop X (weer) in hoger beroep gaat. Daar heeft X meer succes. Het gerechtshof Den Bosch oordeelt, in stevige bewoordingen, dat de “bestuurders” zullen worden veroordeeld tot terugbetaling van het eerder door X betaalde bedrag.

Het gerechtshof acht het optreden van de “bestuurders” tijdens de eerste procedure, waarbij zij hebben nagelaten expliciet mede te delen dat zij statutair bestuurders zijn van Marmolux B.V., en niet van Marmolux internationaal B.V., in strijd met hetgeen volgens ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt. Het gerechtshof weegt de omstandigheid dat de “bestuurders” zich tijdens diverse zittingen bij de rechtbank meermalen hebben gepresenteerd als bestuurders van Marmolux Internationaal B.V., terwijl als statutair directeur van een procespartij in elk geval mag worden verwacht dat zij controleren of sprake is van een juiste tenaamstelling, zwaar mee. Dit is volgens het gerechtshof dermate onzorgvuldig dat het als onrechtmatig moet worden gekwalificeerd.

Het beroep van de “bestuurders” op het feit dat zij gedwaald hebben, wordt door het gerechtshof niet gehonoreerd. Het gerechtshof overweegt dat juist statutair directeuren hebben in te staan voor de juistheid van hun vertegenwoordigingsbevoegdheid en van de personalia van de vertegenwoordigde (de B.V.). De statutair directeur is immers de persoon bij uitstek die de juiste naam weet van “zijn” rechtspersoon. Daarbij speelt ook mee dat de “bestuurders” tijdens de eerste procedure ook meerdere malen de gelegenheid hebben gehad om de gegevens van de personalia van hun rechtspersoon te controleren en de fout niet hebben gecorrigeerd, aldus het gerechtshof.

Ook het beroep van de “bestuurders” op eigen schuld van X, omdat X maar had moeten controleren of Marmolux Internationaal B.V. echt bestond, wordt door het gerechtshof verworpen. Volgens het gerechtshof valt een eventueel verzuim van X volledig in het niet bij het eigen onrechtmatig handelen en nalaten van de “bestuurders”, die zelf als geen ander moesten weten dat ze een niet-bestaande rechtspersoon vertegenwoordigden.

Het gerechtshof is onverbiddelijk en overweegt tot slot dat in een gerechtelijke procedure een gedaagde (in dit geval dus X) mag uitgaan van de juistheid van de informatie die de eisende partij omtrent haar eigen identiteit in de inleidende dagvaarding vermeldt. De “bestuurders” worden hoofdelijk veroordeeld tot terugbetaling van het geldbedrag dat X reeds betaald had.