Toestemming in de medische sfeer

Mogen de gegevens van een patiënt in een huisartsenpraktijk door alle zorgverleners worden ingezien? Dit was de vraag die ons onlangs werd voorgelegd door een cliënt. Zij werd behandeld door een psychologe voor haar problemen in de relationele sfeer.

Een andere psychologe, eveneens werkzaam bij dezelfde huisartsenpraktijk, neemt het verslag van de behandeling door en deelt dit vervolgens met de dochter van cliënt. Dit gebeuren verergert de reeds gespannen verhoudingen tussen moeder en dochter met psychisch leed als gevolg. Cliënt laat het er niet bij zitten en neemt een advocaat in de arm.

Een ander voorbeeld: letselschade

Een mevrouw raakt betrokken bij een ongeval met haar auto op de snelweg door toedoen van een vrachtwagenchauffeur. Bij de afwikkeling van haar letselschade machtigt zij de arts bij wie ze wordt behandeld tot het doorsturen van haar medische gegevens aan de letselschade jurist. Deze machtiging is echter niet onbegrensd.

Alleen de gegevens “die betrekking hebben op de gevolgen van het ongeval” mogen worden doorgestuurd. De cliënt geeft tijdens de behandeling voor de zekerheid aan dat ze de rest van de gegevens beslist niet wil prijsgeven. De behandelende arts stuurt echter het gehele dossier van cliënt door hetgeen leidt tot grote frustraties.

De grenzen van de toestemming van medische gegevens

In onze advocatenpraktijk zien wij dat er nogal onzorgvuldig wordt omgegaan met persoonsgegevens van patiënten. Op grond van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) is de verwerking van medische gegevens onderworpen aan een extra streng regime. Het zijn zogenaamde bijzondere persoonsgegevens.

Hiernaast zijn er in de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst normen opgenomen die zien op de omgang met persoonsgegevens van patiënten. In dit kader zijn de regels omtrent de verlening van toestemming relevant. De vraag “wanneer een patiënt, waarvoor toestemming heeft gegeven” heeft verschillende aspecten. De AVG definieert toestemming als “elke vrije, specifieke, geïnformeerde en ondubbelzinnige wilsuiting waarmee de betrokkene door middel van een verklaring of een ondubbelzinnige actieve handeling hem betreffende verwerking van persoonsgegevens aanvaardt”.

Toestemming vragen inzage medische dossier

Verder wordt volgens de AVG een toestemming niet geacht vrijelijk te zijn verleend, indien geen afzonderlijke toestemming kan worden gegeven voor verschillende persoonsgegevensverwerkingen, terwijl dit in een concreet geval wel passend zou zijn. Het vragen om toestemming voor inzage in het gehele medische dossier kan dus in strijd zijn met de AVG.

Artsen die gegevens verwerken van patiënten dienen zich af te vragen of zij niet mogelijk de grenzen van de aan hun verleende toestemming overschrijden. Bij onduidelijkheid doet de arts er verstandig aan erop door te vragen bij de patiënt en opmerkingen zo nodig aan te tekenen in het medische dossier. Een overtreding van de AVG kan leiden tot aansprakelijkheid aan de zijde van de arts, maar ook van het ziekenhuis.