Stand van zaken: hoe zit het met de vrije advocaatkeuze bij rechtsbijstand?

Al in 2014 heeft een verzekerde een zaak aangespannen tegen de rechtsbijstandverzekeraar DAS. Het betrof een werknemer die een conflict had met de DAS. Hij eiste dat de DAS de proceskosten en het honorarium van de zelfgekozen advocaat in de ontslagprocedure bij het UWV aan hem zou vergoeden. De DAS weigerde dit en heeft daartoe aangevoerd dat een UWV-procedure niet valt onder de vrije advocaatkeuze (UWV procedure is volgens de DAS geen administratieve procedure). Bij tussenvonnis van 18 maart 2014 heeft de Amsterdamse Voorzieningenrechter hierover een prejudiciële vraag gesteld aan de Hoge Raad. De vraag is kort gezegd: wat wordt verstaan onder het begrip rechtelijke of administratieve procedure en valt de procedure bij het UWV hieronder?

De Hoge Raad heeft deze vraag bij tussenarrest van 3 oktober 2014 doorgespeeld naar het Europese Hof van Justitie. Op 7 april 2016 heeft het Europese Hof van Justitie uitspraak gedaan. Het Hof heeft kort gezegd beslist dat het recht op vrije advocatenkeuze ook geldt bij ontslagprocedures bij het UWV.

Na beantwoording van deze prejudiciële vraag van de Hoge Raad door het Hof is de zaak tussen de DAS en de verzekerde geschikt. De DAS zag de bui waarschijnlijk al hangen. In dat verband heeft de DAS ook te kennen gegeven dat beantwoording van de prejudiciële vragen niet meer nodig was. Ook volgens de advocaat generaal Spier was beantwoording van de prejudiciële vraag niet meer nodig. Opmerkelijk is ook de uitspraak van de advocaat generaal in dat verband;

“Voor het geval Uw Raad zou overwegen om wél iets toe te voegen aan het antwoord van het HvJ EU, zou ik er een lans voor willen breken om dat niet te doen. De consequenties van de onderhavige richtlijn lijken niet erg goed doordacht. Ze zetten potentieel de bijl aan betaalbare rechtsbijstandverzekeringen of maken deze zelfs bijkans onmogelijk. Alles wat kan bijdragen aan het beschikbaar houden van betaalbare rechtsbijstandverzekeringen is m.i. nuttig en wenselijk. Ongevraagde oordelen kunnen deze onbedoeld in gevaar brengen, zeker zolang we in het duister tasten over de gevolgen van eerdere rechtspraak”.

Op 2 september 2016 heeft de Hoge Raad dit advies opgevolgd en heeft afgezien van beantwoording van de prejudiciële vraag omdat er een schikking was getroffen.

Vooralsnog dus geen aanvullend nieuws naar aanleiding van de beslissing van het Hof van 7 april 2016. Nu het hier ging om een “administratieve procedure” zou het kunnen dat vervolgens de vraag opkomt of bijvoorbeeld ook het geven van een zienswijze onder dit begrip valt. In de praktijk hebben de rechtsbijstandverzekeraars veelal hun polisvoorwaarden aangepast waarbij een maximumvergoeding is opgenomen in het geval een dossier wordt overgedragen naar een externe advocaat en de verzekerde dus gebruik maakt van de vrije advocatenkeuze. Niet valt uit te sluiten dat verzekerden gaan procederen tegen wijziging c.q. uitkleding van de polisvoorwaarden. Het ziet ernaar uit dat de discussie over de vrije advocaatkeuze nog niet is beslecht.

Heeft u een rechtsbijstandverzekering, maar wilt u gebruik maken van het recht om zelf een advocaat te kiezen, dat kan. Pak wel uw polis erbij.

Voor vragen hierover kunt u ook altijd contact opnemen met Van Till advocaten via info@vantill.nl