Werkgevers: is uw arbodienst aansprakelijk voor de gevolgen van een loonsanctie?

Werkgevers zijn wettelijk verplicht zich voldoende in te spannen voor de re-integratie van hun zieke werknemer. Hierbij zijn zij verplicht zich bij te laten staan door een arbodienst of bedrijfsarts. Als het UWV aan het eind van het re-integratietraject van oordeel is dat de re-integratie inspanningen onvoldoende waren, legt het de werkgever in beginsel een loonsanctie op. De werkgever is dan verplicht het loon van de zieke werknemer maximaal een jaar door te betalen. Voor wie zijn de kosten van die loonsanctie, de werkgever of de arbodienst? 

Verantwoordelijkheid werkgever 

Het uitgangspunt is dat een werkgever zelf verantwoordelijk is voor de re-integratie van zijn zieke werknemer. Een loonsanctie wordt ook aan de werkgever opgelegd en niet aan een arbodienst. 

Echter, werkgevers hebben doorgaans niet de expertise in huis om een re-integratietraject vorm te geven. Werkgevers zijn dan ook wettelijk verplicht zich bij de re-integratie van een zieke werknemer bij te laten staan door een arbodienst of een bedrijfsarts. Voor een werkgever is dan ook extra wrang als hij een loonsanctie krijgt opgelegd, terwijl hij trouw het advies van zijn arbodienst heeft opgevolgd. Dit komt regelmatig voor.

Zorgplicht arbodienst

Op grond van de wet moeten de afspraken tussen een werkgever en een arbodienst of bedrijfsarts schriftelijk vastgelegd worden. Dit wordt ook wel het basiscontract genoemd. 

Bij de uitvoering van dit contract heeft een arbodienst een zorgplicht jegens de werkgever. Die zorgplicht houdt in dat een arbodienst bij de begeleiding en advisering van de werkgever zich moet gedragen zoals van een redelijk handelend opdrachtnemer verwacht mag worden. Als die zorgplicht geschonden wordt, is er sprake van een tekortkoming. De arbodienst is dan in beginsel aansprakelijk voor de door de werkgever als gevolg daarvan geleden schade. 

Het enige feit dat het de werkgever een loonsanctie opgelegd heeft gekregen, betekent niet dat een arbodienst in strijd met haar zorgplicht gehandeld heeft. Er zal altijd gekeken moeten worden naar de omstandigheden van het geval. Een loonsanctie kan om verschillende redenen opgelegd worden. Het gaat er – als gezegd – om of een arbodienst bij de uitvoering van de overeenkomst zich heeft gedragen als redelijk handelend opdrachtnemer. Als er een loonsanctie is opgelegd omdat een arbodienst een (ernstige) fout heeft gemaakt, is er vaak sprake van een schending van de zorgplicht en is de arbodienst aansprakelijk.   

Exoneratie 

Om de aansprakelijkheid te beperken wordt regelmatig in de algemene voorwaarden een exoneratiebeding opgenomen. Een arbodienst kan hier echter niet altijd beroep op doen. 

Zo oordeelde het Gerechtshof Amsterdam op 22 oktober 2019 dat een arbodienst geen beroep toekwam op het overeengekomen exenoratiebeding, omdat er sprake was van een zeer ernstige tekortkoming. In die zaak wist, of behoorde de arbodienst in kwestie te weten, dat er een groot risico op een loonsanctie was. Desondanks deed zij niets effectiefs om dat risico te beperken. De handelswijze van de arbodienst was daarmee aan te merken als een zeer ernstige tekortkoming in de uitoefening van de op haar rustende verplichtingen. Een beroep op het exenoratiebeding tussen partijen zou naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zijn, aldus het hof. Het eerdere vonnis van de rechtbank, waarin de gevorderde schadevergoeding van de werkgever werd toegewezen, werd bekrachtigd.  

Advies bedrijfsarts in de toekomst leidend?

Het was aanvankelijk de bedoeling dat per 1 september 2021 het advies van de bedrijfsarts leidend zou worden bij de toetsing van het re-integratieverslag. Het UWV beoordeelt dan aan de hand van het advies van de bedrijfsarts of de werkgever zich voldoende heeft ingespannen. Het oordeel van de verzekeringsarts van het UWV – dat soms afwijkt van de bedrijfsarts – zou dan niet meer leidend zijn. Het wetsvoorstel om dit mogelijk te maken, is echter begin dit jaar controversieel verklaard. Dit betekent dat het nieuwe kabinet (dat nog gevormd moet worden) het wetsvoorstel verder moet behandelen. 

Conclusie 

Indien een loonsanctie is opgelegd ten gevolge van een fout van de arbodienst, kan het dus nodig zijn de arbodienst aansprakelijk te stellen. Het is belangrijk om hier niet me te wachten maar zo snel mogelijk actie te ondernemen. Wij ondersteunen werkgevers hierbij.

Contact

Onze specialisten voor arbeidsongeschiktheid en arbodienst hebben veel ervaring met complexe zaken. Wij adviseren en (zo nodig) procederen in alle mogelijke geschillen rondom:

Aansprakelijkheid van Arbodienst, Aansprakelijkheid van bedrijfsarts, Loonsanctie UWV, Re-integratie zieke werknemer.

Heeft u naar aanleiding van het bovenstaande vragen over de mogelijkheden na een opgelegde loonsanctie of andere vragen op dit gebied, neem dan gerust contact op met Aurea Mayland of Radboud Klazinga.