Wetswijziging grenswaarde amfibole asbest in Arbeidsomstandighedenbesluit

Wetswijziging grenswaarde amfibole asbest in Arbeidsomstandighedenbesluit, aanduiding risicoklassen en risicoklasse indeling en de gevolgen voor inventarisatierapporten

In 2014 werd het Arbeidsomstandighedenbesluit (hierna: Arbobesluit) al gewijzigd in verband met herziening van de grenswaarde voor asbest (Besluit van 5 juni 2014, Staatsblad 2014, 217). Van een algemeen voorschrift (“De concentratie van asbeststof in de lucht overschrijdt niet de grenswaarde van 0,01 vezel per kubieke centimeter, berekend over een referentieperiode van acht uur”) ging de wetgever over naar een onderscheid tussen vezels van het type chrysotiel en de amfibole asbestvezels.  Voor chrysotiel werd de grenswaarde verlaagd van 10.000 naar 2.000 vezels per kubieke meter, voor amfibole asbestvezels werd een grenswaarde van 10.000 vezels per kubieke meter vastgesteld.

Bij besluit van 19 september 2016 is het Arbobesluit voor wat betreft grenswaarde van amfibole asbestvezels gewijzigd (van 10.000 naar 2.000 vezels), zijn de risicoklassen opnieuw ingedeeld en is risicoklasse 3 komen te vervallen. Er is een nieuwe klasse 2A ingevoegd.  Het besluit (dat is gepubliceerd in Staatsblad 2016, 340) treedt op 1 januari 2017 in werking.

Hieronder volgt een korte artikelsgewijze uiteenzetting van de achtergrond van en toelichting op de komende veranderingen.

Wijziging aanduiding risicoklassen

De aanduiding van de risicoklassen wordt aangepast. Doordat de term ‘risicoklasse 3’ nu wordt gebruikt naast ‘risicoklasse 2’ wordt de indruk gewekt dat het risico in de derde klasse altijd groter is dan in de tweede klasse. Sinds de wijziging van de risicoklasse indeling per (juli) 2014 is dit echter niet altijd meer het geval. De grootte van het risico zal immers afhangen van de concentratie asbestvezels binnen een bepaalde risicoklasse. De risicoklasse die alleen geldt voor amfibole asbestvezels wordt daarom in de toekomst aangeduid als ‘risicoklasse 2A’ in plaats van ‘risicoklasse 3’.  Dit geeft beter aan dat het risico in deze klasse niet per definitie groter is dan in klasse 2. Risicoklasse 3 komt hiermee te vervallen. Het opschrift van art. 4.53a Arbobesluit wordt daarom vervangen door ‘risicoklasse 2A’. Ook art. 4.54d Arbobesluit (deskundigheid bij het werken met asbest) wordt conform het bovenstaande aangepast.

Schrappen voorstel voor verzwaarde eindbeoordeling

In het Besluit van juni 2014 was het voornemen opgenomen om naast de standaard eindmeting in een risicoklasse 2 en 3 een verzwaarde eindbeoordeling uit te voeren in de naast de arbeidsplaats gelegen ruimte. Eén en ander zou worden opgenomen in art. 4.54 van de Arboregeling. TNO heeft geïnventariseerd of deze verzwaarde eindbeoordeling in de praktijk toegevoegde waarde zou hebben. Dat bleek niet het geval aangezien in situaties waarbij de eindbeoordeling tot een afkeur leidt, deze afkeur plaats zal vinden op basis van de meting in het containment en niet of zeer sporadisch (alleen) op basis van de meting buiten het containment. In het besluit van 19 september 2016 is dit voorschrift dus weer geschrapt.

Verlaging grenswaarde amfibolen

De grenswaarde van amfibole asbestvezels in risicoklasse 1, weergegeven in art. 4.46 lid 2 Arbobesluit, wordt gewijzigd van 10.000 vezels naar 2.000 vezels. In het Besluit van 2014 was reeds het voornemen opgenomen om de grenswaarde van deze soort asbestvezels te verlagen, en wel naar 300 vezels. Op 28 oktober 2014 echter, bracht de SER Subcommissie Grenswaarde voor Stoffen op de Werkplek een nieuw advies uit. Daaruit bleek dat deze grenswaarde per 1 januari 2015 op basis van recent onderzoek toch niet haalbaar zou zijn. Bij verschillende werkzaamheden was het technisch gezien toch niet haalbaar om de vezelconcentratie in de lucht zodanig te verlagen dat de beoogde waarde van 300 vezels te halen. De Subcommissie heeft daarom geadviseerd de grenswaarde eerst te verlagen naar 2000 vezels per kubieke meter. De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft aangegeven het SER advies over te nemen. De Subcommissie zal de ontwikkeling in de stand van de techniek de komende jaren volgen en binnen vijf jaar (of eerder) bezien of het mogelijk is de grenswaarde (alsnog) te verlagen naar 300 vezels. De verlaging van de grenswaarde voor dit moment blijft daarom hangen op 2.000 vezels per kubieke meter. Dit betekent dat voor asbestvezels van het type chrysotiel en amfibole asbestvezels nu dezelfde grenswaarde gaat gelden.

Wijziging Risicoklasse indeling

• Risicoklasse 1

Art. 4.44 Arbobesluit wordt gewijzigd omdat voorzien moet zijn in de situatie dat er naast chrysotielvezels ook amfibole asbestvezels in de lucht voorkomen. Dat is immers in de praktijk goed voorstelbaar. Daarom wordt in het nieuwe art. 4.44 Arbobesluit gekeken naar de som van de concentraties van beide soorten vezels om de risicoklasse te bepalen. Daarbij wordt gebruikt gemaakt van de “additieregel” die ook is opgenomen in bijlage XIIC bij art. 4.18 Arboregeling. De som van alle afzonderlijke blootstellingsconcentraties als fractie van de afzonderlijke grenswaarden moet kleiner zijn dan één om in risicoklasse 1 te vallen.

Versimpeld weergegeven houdt dit in:

Concentratie stof 1 (chrysotiel)                                          concentratie stof 2 (amfibolen)

—————————————-               +                  —————————————      <1

Grenswaarde 1 (2.000)                                                        grenswaarde 2 (2.000)

In de Nota van Toelichting bij het besluit van september 2016 wordt de volgende uitwerking als voorbeeld gegeven.

Wanneer er zowel chrysotiel (1.000 vezels per kubieke meter) als amfibolen (1.500 vezels per kubieke meter) in de lucht zitten, leidt de formule tot het volgende resultaat wanneer de grenswaarde voor beide soorten asbest 2.000 vezels per kubieke meter is:

1.000/2.000 + 1.500/2.000 = 0,5 + 0,75 = 1,25. Het resultaat is groter dan 1 en dat betekent dat risicoklasse 1 niet van toepassing is.

• Risicoklasse 2

Net als risicoklasse 1 wordt ook risicoklasse 2 gewijzigd. Het nieuwe art. 4.48 Arbobesluit houdt in dat er sprake is van een risicoklasse 2 als de som van de concentratie asbestvezels van het type chrysotiel als fractie van de grenswaarde, bedoeld in art. 4.46 lid 1, en van de concentratie amfibole asbestvezels als fractie van de grenswaarde, bedoeld in (het nieuwe) art. 4.46 lid 2, groter is dan of gelijk is aan 1.

Het treffen van aanvullende maatregelen zoals omschreven in het huidige art. 4.48a wordt conform het bovenstaande aangepast.

• Risicoklasse 3

Net als risicoklassen 1 en 2 wordt ook klasse 3 gewijzigd. Het nieuwe art. 4.53a Arbobesluit houdt in dat er sprake is van deze risicoklasse als de concentratie van de amfibole asbestvezels  in de lucht hoger is dan de grenswaarde bedoeld in (het nieuwe) art. 4.46 lid 2.

Het artikel dat zal gaan over de eindbeoordeling van een risicoklasse 3 sanering, (het nieuwe) art. 4.53c, wordt vanzelfsprekend ook conform het bovenstaande gewijzigd.

Overgangsrecht

Er zijn geen regels ten behoeve van overgangsrecht gegeven. Omdat de wijzigingen pas per 1 januari 2017 in werking treden, is er volgens de wetgever genoeg tijd om het instrument SMA-rt aan te passen. Ook de Arbeidsomstandighedenregeling en de daarin opgenomen certificatieschema’s in bijlage XIIIa, XIIIb, XIIIc en DTA zullen nog worden aangepast.

In de in deze overgangsperiode opgestelde inventarisatierapporten moet rekening worden gehouden met de toekomstige grenswaardewijziging. Daarin dient dus ook te worden aangegeven wat de situatie is wanneer de werkzaamheden worden uitgevoerd nadat die wijzigingen in werking zijn getreden. Voor reeds opgestelde inventarisatierapporten kan het betekenen dat door de asbestsaneerder een kleine aanvulling zal moeten worden gevraagd in de vorm van een nieuwe uitdraai van het programma SMA-rt.

Heeft u vragen over de Wetswijziging grenswaarde amfibole asbest in Arbeidsomstandighedenbesluit? Neem dan contact met ons op via onderstaand contactformulier: